Yerdagi barcha tsivilizatsiyalar daryolar atrofida paydo bo’lgan, shuning uchun ularning insoniyat uchun ahamiyatini ortiqcha baholab bo’lmaydi. Bu suv ham, oziq-ovqat ham, transport arteriyasi ham, tabiiy chegara ham.. Aytgancha, hozirgi kunda juda oz narsa o’zgargan – daryolar ham iqtisodiyot, ham sanoat uchun muhimdir. Va odamlar, ehtimol, sayyoramizning bu tomirlariga ko’proq e’tibor berishlari kerak..
Daryolar haqida faktlar
- Dunyodagi eng uzun daryo — Amazon. Uzoq vaqt davomida Nil bu nominatsiyada kaftni ushlab turdi, ammo batafsil tadqiqotlar shuni ko’rsatdiki, Amazon bir oz uzunroq.
- Dunyodagi eng to’liq daryo – shuningdek Amazon. Aytgancha, uning ostida, taxminan to’rt kilometr chuqurlikda, xuddi shunday uzunlikdagi, lekin yuz baravar kengroq er osti daryosi oqadi (Amazon haqida qiziqarli ma’lumotlar).
- Dunyodagi eng qisqa daryo, Qo’shma Shtatlarda joylashgan, bor-yo’g’i 36 metrni tashkil etadi.
- Saudiya Arabistoni — orolda boʻlmagan va ayni paytda oʻz hududida bitta doimiy daryoga ega boʻlmagan yagona zamonaviy davlat.
- Ural daryosi Yevropa va Osiyoni ajratib turadi — uning qirgʻoqlari turli mamlakatlarga tegishli. qit’alar.
- Amazon daryosi bo’ylab faqat bitta ko’prik qurilgan.
- Venesueladagi Katatumbo daryosi noma’lum sabablarga ko’ra juda katta miqdordagi chaqmoqni o’ziga tortadi — taxminan 450 ming chaqmoq chaqadi. har yili og’ziga tushadi (chaqmoq haqida qiziqarli ma’lumotlar).
- Afrika orqali oqib o’tadigan Nil butun kuzatuvlar tarixida ikki marta muzlagan va muz bilan qoplangan.
- La Plata – dunyodagi eng keng daryo, agar kamida bitta joyda maksimal kenglik haqida gapiradigan bo’lsak. La Plataning kengligi 220 kilometrga etadi.
- Agar Sibir daryolari suvlari olib keladigan iliqlik bo’lmaganida, Shimoliy Muz okeani ancha sovuqroq bo’lar edi.
- Masiv bo’lgan davrda. zilzila, Missisipi daryosining suvlari bir muncha vaqt orqaga qaytdi (zilzilalar haqida qiziqarli faktlar).
- Hind daryosi Kosi har yili yomg’irli mavsumda o’z yo’lidagi hamma narsani maydalab, o’zi uchun yangi oqim hosil qiladi.
- Nil va Amazonkaning uzunligi 6 ming kilometrdan oshadi.
- Yerdagi eng toza daryo — Irtish, Ob daryosining irmog‘i.
- Afrikadan oqib o‘tuvchi Kongo daryosi — eng chuquri, maksimal chuqurligi 230 metr.
- yerlaridan eng koʻp daryolar oqib oʻtadigan mamlakat — Finlyandiya, bu yerda 650 dan ortiq daryolar bor.
- Har yili daryolar dengiz va okeanlarga taxminan 16 milliard tonna tosh, qoldiq va turli xil chiqindilarni olib boradi (dengiz va okeanlar haqida qiziqarli ma’lumotlar).
- Atlantika okeaniga boshqa barcha daryolarga qaraganda ko’proq daryolar quyiladi.
- Kongo — ekvatorni ikki marta kesib oʻtuvchi yagona daryo.
- Toʻlin oyda Amazonkada toʻlqin kuchlari taʼsirida balandligi 4 metrgacha boʻlgan toʻlqinlar kuzatilishi mumkin.
- XX asr boshlarida amerikalik muhandislar Chikago daryosini orqaga qaytarishdi.
- Avstraliyadagi Qirollik daryosi — dunyodagi eng iflos. Unda umuman organik hayot yo‘q.
- Ba’zi mamlakatlarda, masalan, Maltada daryolar vaqtinchalik paydo bo‘ladi — masalan, kuchli yomg‘irdan keyin, lekin ular tezda quriydi (Malta haqida qiziqarli faktlar).
- Nil — Yer yuzidagi eng qadimgi daryo.
- Mekong daryosi suvlaridan uchib chiqadigan olov sharlari har yili bir necha kun kechqurun osmonga otilib chiqayotganini kuzatish mumkin. Ularning paydo bo’lish sababi haligacha ochilmagan.