O’rmonlar – sayyoramizning yashil o’pkalari va ignabargli daraxtlar butun yil davomida o’zlarining tabiiy funktsiyalarini bajaradilar, chunki ular qish uchun igna to’kilmaydi, barglarini almashtiradi. Bunday joylarda havo haqiqatan ham shifobaxsh – qarag’ay o’rmonida nafas olish qanchalik osonligini eslang! Shuning uchun o’rmonlarni himoya qilish kerak va hozirgidek vahshiyona tarzda kesilmasligi kerak.
Ignabargli o’rmonlar haqida qiziqarli ma’lumotlar
- Sayyoramizdagi ignabargli o’rmonlarning aksariyati shimoliy Evroosiyo va Shimoliy Amerika qit’asidagi tayga zonasida joylashgan.
- Avstraliyaning ignabargli o’rmonlari asosan Podokarp turkumiga mansub o’simliklardan iborat – u balandligi bir metrgacha bo’lgan butalar va tepalari ulkan daraxtlarni o’z ichiga oladi. yerdan 45 metrgacha ajralgan (Avstraliya haqida qiziqarli faktlar).
- Sun’iy ignabargli o’rmonlar 17-asr oxiridan boshlab Evropa va Shimoliy Amerikada paydo bo’la boshladi. Qadimgi dunyoda intensiv kesishdan o’tgan erlar maxsus ignabargli daraxtlar bilan ekilgan, chunki u erda boshqa o’simliklar ildiz otmagan bo’lar edi. Shimoliy amerikaliklar esa o’zlarining qimmatbaho yog’ochlari uchun bargli daraxtlarni ommaviy ravishda kesib tashladilar, buning natijasida o’rmonlarda ularning ignabargli hamkasblari ustunlik qila boshladi.
- Maydoni 15 million kvadrat kilometr bo’lgan ignabargli tayga quruqlikda joylashgan sayyoradagi eng katta biomdir. Bu, shuningdek, Rossiya Federatsiyasidagi eng katta landshaft zonasi. Mamlakat gʻarbida uning kengligi 800 km, Sibirda esa 2150 km ga etadi.
- Ignabargli tayga oʻrmonlarida 300 dan ortiq turdagi qushlar uya quradilar va joʻjalar boqadilar. Bundan tashqari, Yerning taygadan boshqa hech bir joyida bunday miqdordagi moʻynali hayvonlar yashamaydi (qushlar haqida qiziqarli maʼlumotlar).
- Kanada ignabargli oʻrmonlarida 32 000 dan ortiq turdagi hasharotlar uchraydi.
- Sibir ignabargli taygasi Yerning yashil «o’pkasi» deb ataladi, chunki Yerga yaqin atmosfera qatlamidagi kislorod va uglerod muvozanati ushbu o’rmonning holatiga bog’liq.
- Lichinkali o’rmonlardagi daraxtlar ignabargli o’rmonlar. balandligi 80 metrga yetishi mumkin. Shu bilan birga, lichinka Yerdagi eng keng tarqalgan o’rmon hosil qiluvchi daraxt turlari hisoblanadi (daraxtlar haqida qiziqarli ma’lumotlar).
- Yong’in paytida, lichinka o’rmonlaridagi daraxtlar deyarli har doim nobud bo’ladi – masalan, qarag’aylardan farqli o’laroq, ular ko’pincha tabiiy ofatlardan omon qolishga muvaffaq bo’lishadi. Shu bilan birga, ayniqsa kuchli yog’och tufayli kuygan daraxtlar yiqilmaydi va chirimaydi va o’lik o’rmon bu joyda yangi o’simliklar paydo bo’lgunga qadar ko’p o’n yillar davomida o’zgarishsiz turishi mumkin.
- O’rmonlar. Odatda tog‘ yonbag‘irlarida o‘sadigan daraxtsimon archalar tog‘ daryolarining sayozlashishiga, sel oqimining paydo bo‘lishiga yo‘l qo‘ymaydi.
- Sharqiy Sibir taygasi – bu tegmagan o’rmonlarning dunyodagi eng katta maydoni. Ushbu mintaqaning shimoldan janubgacha maksimal uzunligi 1600 km. Bu yerda, o’zining asl ko’rinishida, ko’plab hayvonlar turlarining eng keng tarqalgan yashash joylaridan biri saqlanib qolgan.
- Firs balandligi 100 metrgacha va magistral diametri 2 metrgacha bo’lishi mumkin. Bu daraxtlarning o’rtacha umri ikki yuz yilni tashkil etadi, garchi ba’zi archa turlari 500-700 yilgacha yashaydi.
- Janubiy Amerika ignabargli o’rmonlari ostidagi gulli o’sadi, undan juft tayyorlanadi yoki Paragvay choyi qit’adagi eng mashhur ichimliklardan biridir.
- Subtropik mintaqalarda joylashgan Araukariya ignabargli o’rmonlari 19-asr oxiriga kelib 200 ming kvadrat kilometr maydonni egallagan, ammo Endi ular qimmatbaho yog’ochlari uchun daraxtlarni ommaviy ravishda kesish tufayli yo’q bo’lib ketish arafasida. So’nggi yillarda araukariyani kesish butunlay taqiqlangan.
- Kanar orollarida sayyoramizning boshqa hech bir joyida uchramaydigan daraxt turlaridan hosil bo’lgan ignabargli o’rmonlar mavjud – kanariyalik qarag’ay.