G’alati, qit’alar sayyoramiz yuzasining eng muhim qismidan uzoqda joylashgan, garchi u Yer deb atalsa ham. Suv zonalari ancha kengroq, ammo qit’alar hali ham to’liq tushunilmagan. Agar biz hali ham yerning eng chekka, borish qiyin bo’lgan burchaklarini ham chuqur o’rgana olmasak, unda nima haqida gapirish kerak? Har bir qit’ada ilm-fan va texnika taraqqiyotiga qaramay, hali ham amalda o’rganilmagan joylar bor.
Materiklar haqida qiziqarli ma’lumotlar
- Janubiy qit’aning, Antarktidaning mavjudligi. , uning mavjudligi jasur tadqiqotchilar tomonidan tasdiqlanganidan bir necha asr oldin olimlar tomonidan bashorat qilingan.
- Eng katta qit’a Evroosiyo bo’lib, odatda ikki qit’aga bo’linadi & # 8211; Osiyo va Yevropa.
- Har bir qit’ada haqiqatan ham deyarli o’rganilmagan hududlar mavjud. Masalan, Avstraliyaning qoq cho’llari, Osiyo tog’lari yoki Janubiy Amerikaning o’tib bo’lmaydigan o’rmonlari (Janubiy Amerika haqida qiziqarli ma’lumotlar).
- Dunyodagi eng baland qit’a – Antarktida. Uning o’rtacha balandligi dengiz sathidan 2,2 kilometrga etadi, bu Osiyoning o’rtacha balandligidan 2,5 baravar ko’pdir.
- Maxsus atmosfera sharoitlari tufayli Antarktidadagi Quyosh quyosh botganda yashil ko’rinadi. Ba’zan, ma’lum sharoitlarda.
- Olimlar 100 million yil oldin gipotetik materik Zelandiya 22-23 million yil oldin suv ostida qolgan Avstraliyadan ajralib chiqqanligini taxmin qilmoqdalar. Yangi Zelandiya orollari esa, bu nazariyaga koʻra, uning eng baland togʻ tizmalarining choʻqqilari hisoblanadi.
- Bizning davrimizda qit’alar o’z harakatlarini to’xtatmaydi. Masalan, Tinch okeani qirg‘oqlari bir-biridan yiliga bir necha santimetr uzoqlashadi (Tinch okeani haqida qiziqarli faktlar).
- Sayyoramizdagi barcha muzlarning 90 foizi Antarktidaga to‘g‘ri keladi.
- Barcha qit’alar orasida Yevroosiyo eng ko’p okeanlarga ega – uning qirgʻoqlarini ulardan 4 tasi yuvib turadi.
- Yevrosiyo eng togʻli materikdir. Ikkinchi o’rinda Janubiy Amerika joylashgan.
- Avstraliya qit’alarning eng kichigi hisoblanadi. Uzoq vaqt davomida hatto uni orol deb hisoblash taklif qilingan.
- Qutb tadqiqotchilarining hisob-kitoblariga ko’ra, Antarktidada shamol tomonidan yiliga 2 million tonnaga yaqin qor Yerning har bir kilometridan tashiladi. dengizga qirg‘oq chizig‘i.
- Barcha qit’alarning 10% dan ortig‘i doimiy muz qoplami bilan qoplangan.
- Antarktida haligacha ma’lum sabablarga ko‘ra eng kam o‘rganilgan qit’a hisoblanadi.
- Avstraliya eng xavfli qit’a sanaladi. Qadim zamonlarda u ajdodlar qit’asidan ajralib chiqqanligi sababli, bu erda ko’plab relikt hayot shakllari, ba’zan o’ta xavfli hayot shakllari saqlanib qolgan.