Bolalar uchun hayvonlar haqidagi qiziqarli ma’lumotlar biz hatto gumon qila olmaydigan narsalar haqida gapiradi. Baliq, qushlar, hayvonlar, hasharotlar – bu bizni hayratga soladigan tirik dunyo vakillari. Hayvonot olami odamlar uchun doimo sir bo‘lib kelgan, ammo hozir hayvonlar hayotidan olingan qiziqarli faktlar bu sirlarni aytishga imkon beradi.
1. Sutemizuvchilar bolalarini sut bilan oziqlantirganlari uchun shunday nomlanadi.
2. Sutemizuvchilarning xalqaro nomi sutemizuvchilardir.
3. Sutemizuvchilarning 5500 ga yaqin turi ma’lum.
4. Okean tubida sut emizuvchilar yo‘q.
5. Koʻpgina sutemizuvchilar maʼlum yashash muhitiga bogʻlanib, maʼlum harorat, namlik va oziq-ovqatga moslashgan.
6. Sutemizuvchilar odatda tirik tug’ilishadi.
7. Ularning nerv sistemasi yaxshi rivojlangan.
8. Sutemizuvchilarning terisi qalin, teri bezlari va shox shakllanishlari yaxshi rivojlangan: tuyoqlar, panjalar, tarozilar.
9. Soch va jun zararli omillardan, jumladan, parazitlardan himoya qiladi.
10. Hayvonlar eukariotlar, ya’ni ularning hujayralari yadroga ega.
11. Hayvonlar o‘txo‘r, yirtqich, hammaxo‘r va parazitlarga bo‘linadi.
12. Ayrim uy hayvonlari yovvoyi tabiatda topilmaydi, masalan, sigirlar.
13. Hindistonda 50 million maymun yashaydi.
14. Dasht zonasining 1 kv.km maydonida Yer yuzidagi barcha odamlarga qaraganda ko’proq tirik mavjudotlar yashaydi.
15. Border Collie eng aqlli itlar roʻyxatida birinchi oʻrinda turadi.
16. Yer yuzidagi hayvonlarning aksariyati umurtqasizlardir – taxminan 95%.
17. Ma’lum va o’rganilgan baliqlar soni 24,5 ming, sudraluvchilar – 8 ming, va amfibiyalar – 5 ming
18. Yer yuzida ilonlarning 2500 turi mavjud.
19. Hatto to’shakda tirik organizmlar bor – bular chang oqadilar.
20. Sutemizuvchilarning qonlari qizil, hasharotlar esa sariq rangga ega.
21. 750 000 ga yaqin hasharotlar va 350 000 oʻrgimchak turlari maʼlum.
22. Hasharotlar butun vujudi bilan nafas oladi.
23. Har yili olimlar hayvonlarning yangi turlarini kashf etadilar.
24. Sayyorada odamlar uchun zaharli hisoblanadigan 450 ga yaqin ilon turlari mavjud.
25. Dunyoda 1200 ta hind karkidonlari qolgan.
26. Hayvonlarning ko‘zlari to‘r parda orqasida yorug‘likni aks ettiruvchi maxsus qatlam mavjudligi sababli qorong‘uda porlaydi.
27. Uy mushuklari va itlarining 50% dan ortig’i ortiqcha vaznga ega, bu to’yib ovqatlanmaslik va tayyor ovqatlardan foydalanish tufayli bo’lishi mumkin.
28. Sut emizuvchilarning umurtqa pog‘onasi 5 ta bo‘limga bo‘lingan, bo‘yin qismi 7 ta umurtqadan iborat.
29. Olimlar mushukning ba’zi to’siqlar mavjudligi uchun xotirasi 10 daqiqa ekanligini aniqladilar – Agar siz uy hayvonini chalg’itsangiz, u to’siqni engib o’tish kerakligini unutadi.
30. Salyangozlar yo’qolgan yoki chaqqan ko’zni o’sishi mumkin.
31. Olimlar ikki pallali mollyuskani eng qadimgi hayvon deb bilishgan, uning yoshi 507 yil ekanligini qobiqdagi halqalar aniqlagan.
32. Dunyodagi eng shovqinli hayvon bu ko’k kit bo’lib, uning qo’shiq aytishi odamni kar qilishi mumkin.
33. Termit tepaligining oʻlchami 6 metrga yetishi mumkin va uni qurish uchun yuz yil kerak boʻladi.
34. Trichogramma – eng mayda hasharotlar, boshqa hasharotlarda parazitlik qiladi va qishloq xoʻjaligida zararkunandalarni yoʻq qilish uchun maxsus yetishtiriladi.
35. Sichqonchaning homiladorligi – 3 hafta, estrus 2-3 kun davomida sodir bo’ladi, axlatda 20 tagacha. Ikki oyligida kichkina kalamush yangi avlod keltira oladi.
36. Orqaga ucha oladigan qushlar bor – bular kolibrilar.
37. Ilonlar miltillay olmaydi, ularning ko’zlari birlashgan qovoqlari bilan himoyalangan.
38. Delfinlar ham odamlar kabi zavqlanish uchun jinsiy aloqa qilishadi.
39. Asalarilardan o’lganlar soni ilon chaqishidan ko’ra ko’proq.
40. Tuyaqush tuxumi 1 soat qaynatiladi.
41. Filning to’rtta tizzasi bor.
42. Sakrab olmaydigan hayvonlar fillardir.
43. Uy hayvonlari ba’zi voqealarni, ayniqsa yoqimsiz voqealarni oldindan ko’ra oladi.
44. Mushukning ko‘z qorachig‘i siqilsa, miya bu jarayonda ishtirok etmaydi.
45. Eng quloqli hayvon mo’g’ul jerboasi bo’lib, uning quloqlarining kattaligi tananing yarmidan ko’pini tashkil qiladi.
46. Fillar xavf haqida ogohlantirishni oyoqlari yordamida oladilar.
47. Tezkorlarning oyoqlari harakatlanish uchun mo’ljallanmagan, erga yiqilib, ular faqat qisqa masofani emaklay oladi.
48. Fossa – Puma va sivet aralashmasiga o’xshash Madagaskar orolidagi hayvon.
49. Gʻarialning saqlanib qolgan yagona vakili Gang ghariali timsohlar oilasiga mansub.
50. Toshli harlequin toad eshitish va ovoz etishmaydi – ular chertish tovushlari koʻrinishida maʼlum chastotali tovush toʻlqinlarini chiqarish va qabul qilish orqali muloqot qiladilar.
51. Maymunlar imo-ishoralar bilan xabar yuborishlari mumkin.
52. Hurishmaydi itlar bor – bular basenjilar.
53. Chow Chow itining tili binafsha rangga ega.
54. Afrika fili eng katta sutemizuvchi hisoblanadi. Erkakning vazni 7 tonnaga, o’lchami esa 4 metrga etadi.
55. Sayyoradagi eng uzun sutemizuvchi jirafadir.
56. Eng kichik sutemizuvchilar ko’rshapalakdir. Tailandda vazni 2 g gacha bo’lgan Craseonycteris thonglongyai mavjud.
57. Moviy kit eng uzun sutemizuvchilardir.
58. “Mushuk kafesi” Nyu-Yorkda ochilgan boʻlib, u yerda mehmonlar kichik birodarlarimiz bilan muloqot qilishlari mumkin.
59. Yaponiyada egalari itlari bilan tashrif buyuradigan plyaj bor.
60. It va mushuklar oyoqqa emas, oyoq barmoqlariga tayanadi.
61. Olimlar kalamushlar ustida inson jamiyatiga oʻxshatib ijtimoiy tajribalar oʻtkazmoqda.
62. Eng kichik ayiq Malayya boʻlib, u eng tajovuzkor ayiqlardan biridir.
63. Pitacho qushi zaharli bezlarga ega.
64. Timsohlar 250 million yil oldin paydo bo’lgan.
65. Quyonlar Antarktida va Avstraliyadan tashqari deyarli hamma joyda uchraydi.
66. Agar siz uy otingiz bilan zebrani kesib o’tsangiz, siz zebra deb ataladigan duragayga ega bo’lasiz.
67. Tsetse pashshasi zebraga hujum qilmaydi, shunchaki qora va oq chiziqlar kombinatsiyasi tufayli uni ko’rmaydi.
68. Polar ayiqning vazni bir tonnaga, uzunligi esa 3 metrga etadi.
69. Ayiqlar to’rt turga bo’linadi: oq, qora, oq ko’krak, jigarrang.
70. Jirafaning yuragi og’irligi 12 kg, hayvonning qoni juda qalin.
71. Hamamböcekler radiatsiyaning yuqori dozalariga bardosh bera oladi va yadroviy portlashdan omon qoladi.
72. Asalarilar raqs harakatlari bilan bir-birlariga ma’lumot uzatadilar va kosmosda o‘zlarini mukammal yo‘naltiradilar.
73. Chigirtkalar qanotlarini aylantirish va zarbalar sonini nazorat qilish qobiliyati tufayli parvozda doimiy tezlikni saqlab turishga qodir va kuniga 80 km uchadi.
74. Orangutan bolasini 4 yil boqadi.
75. Eng yirik kemiruvchi kapibaradir.
76. Kakapo qushi ucha olmaydi; harakat qilish uchun u havoda reja tuzadi va daraxtlarga chiqadi. Bu ajoyib hayvon rezavorlar va o’simliklar sharbati bilan oziqlanadi.
77. Kenguruning dumi sakrashda muvozanatni saqlash uchun zarur.
78. Har bir yo‘lbarsning barmoq izlari bilan solishtirish mumkin bo‘lgan o‘ziga xos chiziqlari bor.
79. Koalalar faqat evkalipt barglari bilan oziqlanadi.
80. Qarg’alar o’ynashni va dam olishni yaxshi ko’radilar, jumladan, boshqa hayvonlar bilan ham.
81. Timsohlar suvda muvozanatni saqlash uchun toshlarni yutadi va ularga sho’ng’ish osonroq edi.
82. Kit sutining yog’liligi 50% ni tashkil qiladi, bu sayyoradagi eng yog’li sut hisoblanadi.
83. Pudu – eng kichik kiyik, uning uzunligi 90 sm ga etadi.
84. Yapon tukli boshli iti umuman it emas, balki Koreya yarim oroli va Yaponiya qirg‘oqlari yaqinida yashovchi baliqdir.
85. Gvineya cho’chqasi umuman cho’chqa yoki suv qushlari emas, uning nomi “chet elda” so’zidan kelib chiqqan, kemiruvchidir. Uyda u yeyiladi.
86. AQSh olimlari tomonidan olib borilgan tadqiqotlar shuni ko’rsatdiki, mushuklar yovvoyi tabiat uchun xavf tug’diradi va aql bovar qilmaydigan darajada ko’payadi. Ular ilgari tarixan mavjud bo’lmagan hududga alohida zarar etkazadilar.
87. Qunduzlarning anus yaqinida castoreum moddasi qazib olinadi, u parfyumeriya qoʻshimchasi va oziq-ovqat qoʻshimchasi sifatida ishlatiladi.
88. Urgʻochi erminning jinsiy etukligi 3 oyga, erkaklari esa atigi 11-14 oyga toʻgʻri keladi, shu sababli yosh urgʻochi koʻpincha teshikda boʻlganida katta yoshli erkaklar bilan juftlashadi.
89. Etrusk sichqonchasining vazni 2 gramm, yuragi daqiqada 1500 marta uradi.
90. Yer kalamushining molarlari yo’qolgan va tishlari zaif; yomg’ir chuvalchanglari bilan oziqlanadi.
91. Qushlar achchiq qalampirni bemalol yeyishi mumkin va uning achchiqligiga munosabat bildirmaydi.
92. Xitoyda suv bug’usi yashaydi, uning shoxi yo’q, ammo tishlari bor.
93. Voyaga etgan uy mushuklari bir-biri bilan muloqot qilish uchun emas, balki odamlarni jalb qilish uchun miyovlashdan foydalanadilar. Yovvoyi vakillar umuman miyovlamaydi.
94. Dushmanlardan himoyalanish uchun opossum o‘zini o‘lgandek ko‘rsatib, yerga yiqilib, badbo‘y hid chiqaradi.
95. Begemotlar tomonidan ajralib chiqadigan qizil pigment ularni quyosh nuri va parazitlarning ta’siridan himoya qiladi.
96. Ommabop e’tiqoddan farqli o’laroq, buqa qizil rangga emas, balki harakatlanuvchi ob’ektga hujum qiladi. Buqalar ranglarni ajratmaydi.
97. Gepardlar soni ham kamayib bormoqda, chunki ularning genlari bir-biriga juda o’xshash va xilma-xillik kam.
98. Pandalar ko’payishning nomukammalligi tufayli yo’qoladi. Urg’ochilar yiliga bir marta 3 kun davomida juftlashishga tayyor, urug’lanishning muvaffaqiyatli davri 12 dan 24 soatgacha.
99. Eng katta zuluklar Janubiy Amerikada yashaydi, ularning kattaligi 45 sm ga etadi va ular hayvonlarga hujum qilish imkoniyatiga ega.
Qishda hayvonlar haqida 20 ta qiziqarli fakt
1. Polar ayiqlar sayyoramizning eng yirik yirtqichlari hisoblanadi.
2. Hamsterlar yolg’iz uxlaydilar.
3. Qish boshlanishidan oldin bo‘rilar to‘da yig‘ib olishadi.
4. Kirpi qishki uyqu paytida tana harorati 2 darajaga tushadi.
5. Kirpi qishda deyarli yarmini yo’qotadi.
6. Ayiq qish uyqusidan oldin ichaklarini ovqat qoldiqlaridan tozalaydi.
7. Qovoq va ermin qishda oqarib ketadi.
8. Qishda suruvdagi qarg‘alar soni 200 tadan 300 tagacha.
9. Qishda qunduzning biologik soati 5 soatga siljiydi, shuning uchun qish ular uchun uzoqroq.
10. Ermina qishda kuniga taxminan 3 kilometr yo’l bosib, o’ziga oziq-ovqat izlaydi.
11. Polar ayiqlar soatiga 40 km tezlikda yugurishadi.
12. Ayiqning qish uyqusida metabolik jarayonlari sekinlashadi.
13. Qish uyqusida ayiqning sochlari va tirnoqlari o’sishdan to’xtamaydi.
14. Qishda hamma narsa qor bilan qoplanganida, kiyiklar tuyoqlari bilan uni tarashni boshlaydilar.
15. Qishda qutb tulkilari ayiqlarning orqasidan ergashib, ular uchun oziq-ovqat olishadi.
16. Morjlarning teri ostida katta yog ‘qatlami bo’lib, ularni sovuqdan himoya qiladi.
17. Qunduzlar “uyga aylanadi” qish kelganda.
18. Oq ayiqlar -60 daraja sovuqda ham sovuq emas.
19. Antarktida suvlarida yashovchi ba’zi baliqlarda qon harorati 1,5 darajaga etadi.
20. Qoplon muhrlari qishda Avstraliya qirg’oqlariga suzishadi.
Hayvonlarning nafas olishi haqida 10 ta qiziqarli fakt
1. Delfinlar, odamlar kabi, gillalari emas, o’pkalari bor.
2. Kitlar nafasini 2 soat ushlab turishi mumkin.
3. Baliq nafas olayotganda doimo suv yutadi.
4. Ot daqiqada taxminan 8-16 nafas harakatini amalga oshiradi.
5. Hayvonlar nafas olayotganda kislorod iste’mol qiladi va karbonat angidrid chiqaradi.
6. Quruqlik toshbaqalari uzoq vaqt nafasini ushlab turadi.
7. Iguanalar nafaslarini 30 daqiqagacha ushlab turadilar.
8. Delfinlar nafas olish uchun yer yuzasiga chiqadilar.
9. Qunduzlar suv ostida nafaslarini 45 daqiqa ushlab turadilar.
10. Nafasni ushlab turish tufayli, jingalak qushlar suv havzalarini zabt etadilar.
Bolalar uchun hayvonlar haqida 30 ta qiziqarli fakt
1. Amazonda pushti delfin yashaydi.
2. Tarantula 2 yilgacha ovqatlanmasligi mumkin.
3. Chivinlar chaqaloq qonini eng yaxshi ko’radilar.
4. Akulalar hech qachon kasal bo’lmaydi.
5. Oltin baliqlar faqat 5 soniyalik xotiraga ega.
6. Kuniga taxminan 50 marta sherlar juftlasha oladi.
7. Shira allaqachon homilador bo’lib tug’iladi.
8. Salyangozning jinsiy a’zolari boshida joylashgan.
9. Faqat urg‘ochi kengurularda xalta bor.
10. Tish bilan tug’ilgan hayvonlar dunyosining kam sonli vakillaridan biri hamsterlardir.
11. Leylaklar parvoz paytida uxlashi mumkin.
12. Begemotlarda bolalarini boqish uchun pushti sut bor.
13. Kalamushlar odamlardan ancha oldin paydo bo’lgan.
14. Muqaddas Kitobda tilga olinmagan yagona hayvon bu mushukdir.
15. Dengiz yulduzi o’z qornini tashqariga aylantira oladi.
16. Delfin bir ko‘zini ochib uxlaydi.
17. Fil eng katta miyaga ega.
18. Chumolilar hech qachon uxlamaydilar.
19. Xatolar oziq-ovqatsiz bir yil yashashi mumkin.
20. Asalarilar bir yilda ilonlarga qaraganda ko’proq odamni o’ldiradilar.
21. Moviy kitlar eng shovqinli hayvonlardir.
22. Mushuklar 100 ga yaqin turli tovushlarni talaffuz qilishi mumkin.
23. Qadimgi Misr davrida sichqonlardan dori-darmonlar ishlab chiqarilgan.
24. Otters dengiz kirpilari bilan oziqlanadi.
25. Fillar 2 yil bola tug’adi.
26. Mollarning taxminan 6 qavatli chuqurchalari bor.
27. Eng katta koʻk chayon.
28. Kolibri o’z vaznidan 2 barobar ko’p ovqat iste’mol qiladi.
29. Timsoh pastga cho’kadi, toshlarni yutadi.
30. Yo’lbarslar suzishni yaxshi ko’radilar.