Bu ajoyib dengiz yagona shoxlari, narvallar haqiqatan ham noyob hayvonlardir. Erdagi hayotning boshqa shakllari ularga o’xshamaydi va ularning o’zlari yashashlari uchun juda og’ir sharoitlarni tanlaganlar. Olimlar uzoq vaqtdan beri bu jonzotlarning paydo boʻlishiga sabab boʻlgan evolyutsiyaning gʻayrioddiy jihatlari haqida bosh qotirmoqdalar va shuni taʼkidlash kerakki, bu qizgʻin bahs-munozaralarning baʼzilari bugungi kungacha ham toʻxtamagan.
Haqida qiziqarli maʼlumotlar. narvallar
- Ularning nomi island tilidan olingan va «o’lik kit» degan ma’noni anglatadi. Bu narvallarning ta’sirchan kattaligi va terining juda o’ziga xos ranglanishi (kitlar haqida qiziqarli ma’lumotlar) tufayli ildiz otgan.
- Narvallar kitlar jinsiga mansub va xuddi kitlar kabi ular nasl-nasabidan kelib chiqqan. quruqlikdagi artiodaktil sutemizuvchilar. Balki bir paytlar haqiqatan ham Yer bo’ylab yagona shoxlar yurgandir?
- Narvalning jag’ida bor-yo’g’i ikkita tish bo’lib, ulardan biri, chap tishlari rivojlanadi. 1000 dan 2 ta narvalda ikkita tish bor – bu ikkala tish ham o’sa boshlasa sodir bo’ladi, lekin bu juda kamdan-kam hollarda sodir bo’ladi.
- Ularning orqa qanotlari yo’q.
- Erkak narvallarning vazni urg’ochilarnikidan uch barobar ko’p.
- Voyaga yetgan narvalning vazni 3 tonnaga, uzunligi 4,5 metrgacha yetishi mumkin. Bir vaqtlar uzunligi 6 metrgacha bo’lgan namunalar bor edi, ammo bu tur o’tgan asrlarda ezilgan.
- Narvalning umumiy og’irligining uchdan bir qismi yog’ga to’g’ri keladi, uning qatlami qalinligi 10 santimetrga etadi. Bu hayvonlarning juda sovuq suvlarda yashashini hisobga olsak, bu hayotiy zaruratdir va faqat yog’ ularning gipotermiyadan o’lishiga yo’l qo’ymaydi.
- Narval tishlari shunchaki suyak emas. U millionlab nerv uchlari bilan toʻlib-toshgan.
- Olimlar bir vaqtlar narvalni oʻljasini hayratda qoldirish uchun tishini tayoq sifatida ishlatganini suratga olishgan.
- Asirlikda bu hayvonlar tezda qurib qoladi va oʻladi.
- Narvallar iliq suvda hayotga moslashmagan. Ular qutbli suvlarni faqat qishda qoldiradilar va odatda uzoq vaqt emas. Ba’zan ularni hatto Buyuk Britaniya qirg’oqlarida ham ko’rishgan (Buyuk Britaniya haqida qiziqarli ma’lumotlar).
- Muz ostidan chiqib, havodan nafas olish uchun narvallar tishlari yordamida muzni buzadilar, va shunchaki orqalari bilan urish. Qalinligi kamida 5 santimetr bo’lgan muz ularni yorib o’tishga qodir.
- Narvallar bir-birlari bilan bir qator tovushlar yordamida muloqot qilishadi, ehtimol aniq ma’noga ega. Bizning nazarimizda ular chiyillashayotgan, hushtak chalayotgan, chertgan va qandaydir gurg‘illagandek tuyuladi.
- O‘rta asrlarda har xil turdagi sharlatanlar ko‘pincha narval shoxlarini bir shoxli shox sifatida o‘tkazishgan (O‘rta asrlar haqidagi qiziqarli faktlar).
- Eng katta narval tishining uzunligi 3 metr, ammo og‘irligi bor-yo‘g‘i 10 kg.
- G‘azablangan narval qayiqqa hujum qilib, uni cho‘ktirishi mumkin. Uning tishlari juda kuchli va u kichik idishga zarar etkazishga qodir.
- Bu hayvonlarning singan tishlari o‘smaydi.
- O‘lja izlab narvallar bir kilometr chuqurlikka sho‘ng‘iydilar.
- Ular bir-biriga tishlarini o‘simtalardan tozalashda yordam beradilar. ularni tirnash orqali.
- Eskimoslar kabi shimoliy xalqlar asrlar davomida narval ovlaganlar. Tayyorlangan yog ‘chiroqlar bilan to’ldiriladi va tishlardan turli xil figuralar kesiladi.
- Narvallar tabiatda 50 yildan ortiq yashaydi.
- Bu hayvonlar mayda-chuydalar bilan to’planishni afzal ko’radilar. 5-10 kishidan iborat guruhlar, lekin kitlar va spermatozoidlardan farqli o’laroq, ular katta podalar hosil qilmaydi.
- Polar ayiqlar va qotil kitlar narvallarni muvaffaqiyatli ovlaydi (qotil kitlar haqida qiziqarli faktlar).
- Suv qanchalik iliq bo’lsa, ular nafas olishlari uchun shunchalik ko’p kislorodga muhtoj bo’ladilar, shuning uchun yozda ular qishga qaraganda tez-tez havodan nafas olish uchun kelishadi.
- Polar akulalar ko’pincha narvallarning bolalarini ovlaydi. Kattalar ular uchun juda qattiq.
- Bir vaqtlar narval shoxi bo’lagi bir stakan zaharlangan ichimlikka tashlansa, rangi o’zgaradi, deb ishonishgan.