Baqalar sayyoramizda yashaydigan aql bovar qilmaydigan amfibiyalardan biridir. Ular, o’zlarining noodatiy ko’rinishiga qaramay, o’ziga xos tarzda yoqimli va jozibali.
Dunyoning ko’plab mamlakatlarida ba’zi turdagi qurbaqalarning go’shti eng sevimli taomdir va qurbaqa oyoqlarini iste’mol qilishni hamma biladi. Fransiya. Sharqiy mamlakatlarda, ayniqsa Yaponiya, Vetnam va Xitoyda bu yashil aholi ovqatlanadigan restoranlar ochilgan.
Eski Ahd paydo bo’lganidan beri qurbaqalar yomg’iri haqida ma’lum bo’lgan va insoniyat tarixi davomida bunday guvohliklarning ko’pligi qayd etilgan. Bu haqiqatan ham jozibali ko’rinadi, lekin ayni paytda qo’rqinchli. Masalan, 1912 yilda Amerikada shunday yomg’ir yog’di. Keyin 1000 ga yaqin amfibiya erni 7 sm qatlam bilan qopladi. 1957 va 1968 yillarda xuddi shunday qurbaqa yomg’irlari Angliyada ham yog’di. Olimlar hali bu haqiqatni tushuntirib bera olishmadi.
1. Qurbaqalarning ko’zlari maxsus tuzilishga ega. Bu ularga yuqoriga, oldinga va yon tomonga ko’rish imkonini beradi. Shu bilan birga, qurbaqalar bir vaqtning o’zida 3 ta tekislikda ko’rishlari mumkin. Qurbaqalarni ko’rishning o’ziga xos xususiyati shundaki, ular deyarli hech qachon ko’zlarini yummaydilar. Bu uyqu paytida ham sodir bo’ladi.
2. Qurbaqalarning uchinchi ko’z qovog’i bor. Ushbu amfibiyaning uchinchi ko’z qovog’i ko’zlarni nam saqlash va ularni chang va axloqsizlikdan himoya qilish uchun zarurdir. Baqalarning uchinchi ko‘z qovog‘i shaffof bo‘lib, ko‘zoynak turi hisoblanadi.
3. Qurbaqalar havodagi barcha tebranishlarni olishga muvaffaq bo’lishadi, lekin eng qizig’i shundaki, ular ichki quloq orqali suvda, havo massasining audio tebranishi tufayli esa teri va suyaklari bilan erda eshitishadi.
4. Qurbaqalar quruqlikda bo’lganligi sababli, boshqa hayvonlar kabi o’pka bilan nafas oladi. Suvda ular “nafas oladilar” kislorodni butun vujudi bilan.
5. Tug’ilgandan boshlab balog’at yoshiga qadar qurbaqalarning dumi bor, lekin katta bo’lgandan keyin uni tashlaydi.
6. Qurbaqalar orasida o’z tanasining kattaligi bo’yicha rekordchi – Go’liyot. Uning o’lchamlari haqiqatan ham ta’sirli, chunki uning tanasi uzunligi 32 sm ga etadi va og’irligi 3 kg dan oshadi. Bu turdagi qurbaqalar orqa oyoqlari katta bo‘lgani uchun 3 metr masofaga sakraydi.
7. Baqa o’rtacha 6 yildan 8 yilgacha umr ko’rishi mumkin, ammo bunday namunalarning umr ko’rish muddati 32-40 yilga etgan holatlar ham bo’lgan.
8. Qurbaqa oyoqlarining tuzilishi bunday amfibiyaning yashash joyiga qarab o’zgaradi. Misol uchun, qurbaqalarning suvda yashovchi navlari suvda mukammal suzish imkonini beruvchi to’rli oyoqlariga ega. Daraxt qurbaqalarining barmoqlarida maxsus so‘rg‘ichlar mavjud bo‘lib, ular daraxt ustida oson harakatlanishiga yordam beradi.
9. Qurbaqada quruqlikda harakatlanayotganda faqat bitta atrium ishlaydi, miya esa kislorodni arterial qon orqali oladi. Agar shunday amfibiya suvga harakat qilsa, darhol 2 ta yurak bo’limi ishlay boshlaydi.
10. Biologlar ta’riflagan 5000 amfibiyaning 88% qurbaqalardir.
11. Hamma qurbaqalar ham “qillay olmaydi”. Goliath qurbaqasi soqov deb hisoblanadi va boshqa ba’zi navlar hatto qo’shiq aytadi. Ba’zi qurbaqalar nafaqat qo’shiq aytishi, balki ming’irlashi, jiringlashi va xirillashi ham mumkin.
12. Baqa ovqatni qizilo‘ngachga itarish uchun ko‘zlaridan foydalanadi. U bunday harakatlarni til yordamida amalga oshirish imkoniyatiga ega emas, shuning uchun qurbaqalar mushaklarining bir qismini zo’riqtirib, ko’zlaridan foydalanadilar. Shuning uchun ham qurbaqalar ovqatlanayotganda muntazam ravishda miltillaydilar.
13. Shimolda yashovchi ko’plab qurbaqalar qattiq sovuq paytida to’xtatilgan animatsiyaga tushib qolishadi. Ular muzlamaydigan glyukoza ishlab chiqarishni boshlaydilar va bahor boshlanishi bilan o’likdek tuyulgan amfibiyalar «tirila boshlaydi».
14. Daraxt qurbaqasi bezlari xotira buzilishi, ongni yo’qotish va gallyutsinatsiyalarga olib kelishi mumkin bo’lgan gallyutsinogenlarni chiqaradi.
15. Qurbaqalar amfibiyalar sinfining boshqa vakillaridan farqli o’laroq, bo’yni yo’q, lekin ular boshlarini egib turishlari mumkin.
16. Kam odam biladi, lekin qurbaqalar muntazam ravishda eski terisini to’kadi. Bu har kuni sodir bo’ladi. Qurbaqa o’z terisini to’kib tashlaganidan so’ng, tashlab ketilgan “kiyimda” saqlanadigan ozuqa zahiralarini tiklash uchun uni yeydi.
17. Sayyorada qurbaqaning noyob turi mavjud. Ularning avlodlari ota-onalarning o’zlaridan ancha katta. Ushbu turdagi kattalar 6 sm gacha o’sishi mumkin va ularning tadpollari uzunligi 25 sm ga etadi, shundan so’ng ular etuk va «o’sishda» hajmi kamayadi. Amfibiyaning bu turi “ajoyib qurbaqa” deb ataladi.
18. Afrika tukli qurbaqasi aslida tuksiz. Bu turdagi erkaklar juftlashish davrida teri chiziqlarini o’sadi. Ammo eng hayratlanarlisi shundaki, ular tirnoqsiz tug’ilgan holda, ularni o’z-o’zidan osongina yaratadilar. Buning uchun bunday qurbaqalar shunchaki barmoqlarini sindirishadi va suyak bo’laklari tufayli terini teshadilar. Shundan so’ng ular qurollanishadi.
19. Amazoniya qurbaqalarining bir turining erkaklari urgʻochilariga qaraganda oʻnlab marta koʻp, shuning uchun koʻpayish davrida ular nafaqat tirik, balki oʻlik urgʻochilarni ham urugʻlantiradilar.
20. Oʻt qurbaqasining kenja turi xavf tugʻilganda yerga deyarli 1 metr chuqurlikda chuqur kirib boradi.
21. Qurbaqa yoki qurbaqaga tegsa, siğil paydo bo’ladi, degan afsona bor, lekin bu umuman to’g’ri emas. Bunday amfibiyalarning terisi bakteritsid xususiyatiga ega.
22. Kokoi dunyodagi eng zaharli qurbaqa hisoblanadi. U juda katta zaharlilikka ega, bu kobranikidan ham dahshatliroq.
23. Yaqinda Yaponiyada qurbaqalarga yodgorlik o’rnatildi. Buning tashabbuskorlari tibbiyot fakulteti talabalari edi. Trening jarayonida ular 100 000 dan ortiq amfibiyalarni o’ldirishlari kerak edi. Yodgorlik o‘rnatish orqali ular amfibiyalar xotirasini hurmat qilishga qaror qildilar va ularga o‘z minnatdorchiliklarini bildirdilar.
24. Qadim zamonlarda odamlarda muzlatgich bo‘lmaganida, qurbaqa sut solingan ko‘zaga jo‘natilgan, shuning uchun uning nordon bo‘lishiga yo‘l qo‘yilmagan.
25. Baqalar quruqlikda ham, suvda ham yashaydi. Shuning uchun ular ikki element bilan yaqin aloqada. Amerikalik hindular qurbaqalar yomg’irni boshqaradi deb ishonishgan va ularning Evropada ko’pligi mo’l hosil bilan bog’liq.
26. Baqa tabiatga qo‘yib yuborilgach, u o‘zining avvalgi yashash joyiga yoki bir paytlar tutilgan joyiga qaytadi.
27. Amerika Qo’shma Shtatlarida qurbaqalar musobaqalari yuz yildan beri har yili o’tkaziladi. Ular uzunlikka sakrashda bellashadilar. Bu voqea juda hissiy. Tomoshabinlar va qurbaqalarning egalari faol kasal bo’lib, amfibiyalarni muvaffaqiyatli balandlikka sakrashlari uchun har tomonlama xursand qiladilar.
28. Bizgacha etib kelgan birinchi san’at asari, bu amfibiyalar sarlavhada paydo bo’lgan, Aristophanes & # 8217; komediya “Qurbaqalar”. U birinchi marta miloddan avvalgi 405 yilda joylashtirilgan. e.
29. Yaponiyada qurbaqa omadning ramzi bo’lsa, Xitoyda u boylik ramzi hisoblanadi. Shuning uchun ham ko‘pchilik uyda yoki ish joyida og‘ziga tanga solingan suvenir qurbaqa qo‘yishadi.
30. Qadimgi Misrda qurbaqalar qirol oilasining vafot etgan aʼzolari va ruhoniylar bilan birgalikda mumiyalangan, chunki ular tirilish ramzi hisoblangan.